De Vlier - Sambucus Nigra - Elder (berry)
De Vlier is een oude wijze en heeft veel kennis. Het is de beschermer en de transformatie-leraar van het bos.
De wijsheid van de Vlier helpt met veranderingen. Soms heb je het gevoel dat het tijd is om een periode, een fase, een trauma of een oude gewoonte achter te laten. Maak contact met de Vlier of praat direct met de boom en vraag haar om hulp om het verleden het verleden te laten zijn.
De vlierbes helpt je op te ruimen en los te laten. Tijd voor een nieuwe tijd!
Vroeger planten de boeren deze struik vlak bij het huis om boze geesten weg te houden. Voor de Zigeuners is de plant heilig. Ze zullen deze nooit kappen of gebruiken als brandhout.
Niet alleen is de Vlier een spirituele plant, het heeft ook tal van geneeskrachtige voordelen en je kunt de Vlier op veel manieren bereiden in je keuken.
De vlierbessen ken ik eigenlijk al vanaf mijn kindertijd. Mijn moeder maakte elk jaar jam van, wilde bramen, aalbessen en zo soms zat er ineens een andere donkerpaarse jam in onze kast. (soms was het een verrassing ivm dezelfde kleur als de bramen) Het was een delicatesse onder de delicatessen. Ook maakte zij sap en likeur van de vlierbes. Die kregen we als we in de winter verkouden werden. Mijn moeder vertelde dat er veel ijzer in vlierbessen sap zit, daardoor zou een griep snel over zijn en zouden we ijzersterk worden.
Hoewel ik graag over eten en drinken schrijf, vind ik het toch ook wel leuk om extra medicinale eigenschappen te beschrijven. Let food be your medicine is mijn motto.
Inmiddels heb ik geleerd dat er inderdaad veel voedingsstoffen in de vlierbes zitten. Vitamine A, B & C, de mineralen ijzer en zink. En deze besjes zitten ook nog eens boordevol antioxidanten. Er zitten ook kleurstoffen met moeilijke namen in deze krachtplant. Ik kan ze maar moeilijk onthouden en uitspreken, maar gelukkig hoef ik ze hier alleen maar neer te tikken. Bioflavonoïden en Anthocyanen. Die laatste stimuleert de aanmaak van citokinen, weer een moeilijk woord voor signaalstoffen die het afweersysteem aanspoort om indringers zoals virussen te doden.
De vlier werd “De Apotheek” genoemd vanwege de veelzijdige werking op de gezondheid en werd door de geneesheren gezien als een soort wonderstruik die alles kon genezen.
In deze tijd is dat wel handig om te weten. Niet dat ik wil pretenderen dat het het Corona virus weg houd, maar er is niets verkeerds aan een beetje extra weerstand toch? . Dus heb je een vlier staan in je tuin, dan is het binnenkort tijd om daar een heerlijke sap van te maken. Maar eerst nog even genieten van de bloesem en dadelijk van de onrijpe bessen.
Op dit moment begint de vlier zijn bloemen te laten zien. Mooie grote lekker geurende witte schermen.
Eerst deed ik de schermen door mijn pannenkoeken beslag, toen kwam de siroop en daarna maakte ik een soort van Turks fruit van de bloemen. Als je een goede workout wilt en spierballen wilt kweken, dan is dit een goeie! Dan moet je niet perse aan de lijn zijn, want als het lukt, dan eet je je drie slagen in de rondte van dit zoetje.
De laatste paar jaren maak ik er met groot succes Vlierefluit Sjampanje van. Een licht alcoholisch drankje met een goede bubbel. Bij een vriendin staat de vlier in overvloed in de achtertuin. Ik kan daar genoeg plukken en genoeg over laten voor de insecten en natuurlijk de bessen. Als ik niet genoeg laat staan, dan komen er ook geen bessen aan de struik en dan doen we onszelf en de vogels weer te kort.
We plukken altijd met respect voor de natuur!
Vlier recepten:
Vlierefluit Sjampanje
Omdat het zo een spirituele plant is kun je behoorlijk verhelderende gesprekken hebben en vernieuwende ideeën en gedachten krijgen bij het consumeren van deze sparkelende drank. (De alcohol zal je hier ook bij helpen.) Drink daarom de fles altijd samen op!
6 grote bloemschermen van de vlier die lekker ruiken (het liefst geplukt op een zonnige dag)
3 liter water
1 citroen
1 1/2 eetlepel appel azijn
500 gram suiker
eventueel wat champagne gist om het alcohol percentage te verhogen. (niet echt nodig, zonder smaakt het ook prima)
Werkwijze:
Breng 1 liter van het water aan de kook en los er 500 gram suiker in op (niet vergeten te roeren, het gaat niet vanzelf). Laat het afkoelen. Was en pers de citroen, voeg het sap en de schil (met zo weinig mogelijk wit) aan het suikerwater toe en ook de bloemschermen (zonder teveel dikke stelen), de wijnazijn en de rest van het water.
Roer alles goed door en dek het af. Laat het vervolgens vier dagen trekken, zeef dan de vloeistof en bottel de Sjampanje in flessen. Mocht je een kurk in je fles stoppen, vergeet er dan niet een slotje op te doen. Ik doe ze meestal in flessen met een beugeldop.
Na twee weken is de drank mousserend en na drie weken kun je hem drinken.
Een vriendin van mijn vader heeft de fles tot Oud en Nieuw bewaard en hij was toen nog prima drinkbaar. Het is dus best lang houdbaar. Zolang je geen rare dingen in de fles ziet kun je het drinken. Dat kleine beetje "spul" wat op de bodem van de fles ligt is trouwens normaal dat is het gelige goedje wat op de bloemen zit dat voor de fermentatie heeft gezorgd.
Proost!
Recept vlierbessen kappertjes
Ontdoe de vlierbessen van hun steeltjes en was ze
Vul 1 potje met onrijpe vlierbessen
Kook het mengsel 1 minuut en laat afkoelen.
Giet het water af, en lepel de bessen in een schone glazen pot.
Laat een dag of 5 in zout staan
Giet er natuurazijn of appel azijn over tot aan de rand.
Eventueel kun je nog wat kruiden toevoegen, zoals knoflook, laurierblad, kruidnagel etc
5 dagen laten trekken en klaar zijn de kappertjes!
Maar, vraag je jezelf misschien af, die groene besjes zijn toch giftig?
Dat klopt in de groene bessen zit een stof die sambunigrine heet, wat licht giftig is.
Veel dieren krijgen na het eten van de onrijpe vlierbessen bijvoorbeeld diarree. Als wij ze eten, kunnen we misselijk worden of braakneigingen krijgen.
Echter door ze te verhitten, maak je dit gif onschadelijk. Volgens sommige recepten is zelfs alleen het zout genoeg om ze te ontgiften. Maar om helemaal zeker te zijn, zullen we het toch maar even koken.
Mijn favoriet is toch echt de andere manier van het maken van kappertjes. Deze kan ik in mijn workshop uit voorzorg maatregel niet maken. Maar voel je vrij om deze alsnog zelf te proberen.
Recept 2
Ontdoe de vlierbessen van hun steeltjes en was ze
Vul 1 potje met onrijpe vlierbessen
Vul 20% van het potje met zout en vul aan met water totdat de besjes helemaal onder staan.
Laat deze mix minimaal 3 weken staan en schud het mengsel 1 maal per dag.
Na 5 weken spoel je de kappertjes af in een vergiet en lepel de bessen in een schone glazen pot.
Giet er natuurazijn of appel azijn over tot aan de rand.
Eventueel kun je nog wat kruiden toevoegen, zoals knoflook, laurierblad, kruidnagel etc
2 weken laten trekken en klaar zijn de kappertjes! Langer laten staan kan ook, maar zeker niet korter.
Turkish delight
Nodig:
12 bloemschermen van de vlier
260 gram suiker
150 ml water
50 gram maizena
1 citroen
halve theelepel bakpoeder Los de maizena met het bakpoeder op in een klein beetje van het water.
Breng de rest van het water aan de kook met de suiker en laat het afkoelen. Voeg hieraan het sap van de uitgeperste citroen toe.
Zet een schoteltje in de koelkast.
Bekleedt de bodem van een bakje, passende bij je hoeveelheid, met bakpapier en bestrooi het licht met wat maizena, invetten met een beetje boter kan ook.
Knip de groene steeltjes van de bloemen zoveel mogelijk af en bindt ze in een kaasdoekje of zakdoek.
Als het suikermengsel iets is afgekoeld, voeg je het maizenapapje toe, hang ook het zakje met de bloemen erin en breng alles langzaam aan de kook. Laat het dan doorsudderen, en betrek ook je bloemenzakje in dit kookproces. Na 10 minuten kan het zakje er wel uit.
Je blijft roeren en roeren en roeren en roeren en had ik al gezegd dat je heel lang moest roeren? Ik geloof dat ik vorig jaar toen ik het voor het eerst maakte een uur geroerd heb. En toen was het resultaat dat ik een soort snot had. Wat ook heerlijk was, maar ik hoopte toch op iets stevigers.
Je kunt af en toe een druppel op je koude schoteltje laten vallen om de dikte te testen.
Het moet heel dik en lobbig worden. De tijd die hiervoor nodig is, is mede afhankelijk van de hoeveelheid die je gebruikt en hoe hoog het gas staat. Ik weet niet meer op welke stand of op welke pit ik de eerste keer had staan. De tweede keer dat ik het maakte had ik déze hoeveelheid op mijn één na grootste gaspit op de laagste stand. Het totale kookproces was toen 30 minuten.
Als het niet hard genoeg wordt is het haast onmogelijk om er een snoepje van te maken. Als je denkt dat het klaar is stort je het in je schaal met bakpapier
Laat het dan overnachten in de koelkast. De volgende dag krijg je een plakkerig klusje. Maak met een lepeltje de substantie los en maak kleine blokjes of bolletjes van de substantie. Rol deze door wat poedersuiker en geniet van het harde werken!
In dezelfde tijd als de vlier bloeit, bloeit ook de rimpelroos. Deze is ook zeer geschikt voor het zelfde recept. Vervang de vlierschermen met 2 goede handen vol rozenblaadjes.